Szewcy - krótkie streszczenie

Szewcy - Akt I

Miejscem akcji jest warsztat szewski. Bohaterami są szewcy, którzy robią buty dla wyższych warstw społecznych. Są oni niezadowoleni z własnej pozycji społecznej. Sajetan, majster szewski, mówi: “Mnie gorzej drażni, że buty dla nich robię. Ja, który mógłbym być prezydentem, królem tłumu — choć chwilę, choć jedną małą chwilkę.  Sajetan definiuje też kapitalizm: „Kona ona ludzkość pod gniotem cielska gnijącego, złośliwego nowotwora kapitału, na którym, nikiej putryfakcyjne owe bąble, faszystowskie rządy powstają i pękają, puszczając smrodliwe gazy zagnitej w sobie, w sosie własnym, bezosobowej ciżby ludzkiej”, gdzie powstają straszne ideologie.

Dodaje „Nie wierzę już w żadną rewolucję. Samo słowo wstrętne jest jak karaluch abo i prusak czy wesz. Bo wszystko obraca się przeciw nam. Nawóz jesteśmy, jako ci dawni królowie i inteligencja w stosunku do totemowego klanu — nawóz!“ zdaniem Sajetana, on i inni robotnicy skazani są na nudną egzystencję. Do warsztatu wchodzi prokurator Scurvy, którego szewcy nienawidzą. Zazdroszczą mu władzy, pieniędzy, pozycji społecznej, że pracuje „siedząc w fotelu, paląc dobre „papirusy”, nażarty czym chcesz“.

Do warsztatu przychodzi też księżna Irina Wsiewołodowna Zbereźnicka-Podberezka. Jej stosunek do szewców jest podobny jak ich do niej. Z jednej strony gardzi nimi a z drugiej szewcy ją podniecają i pociągają z powodu ich prostoty i prymitywności. Działa na nią ich brutalność i instynkt zwierzęcy, który arystokracja już zatraciła. Wyznania księżnej są wyrazem perwersji.

Scurvy uważa, że podział na wyspecjalizowane klasy nigdy nie zaniknie. Zawsze będzie ktoś, kto będzie rządził i ktoś kto będzie słuchał. Prokurator jest opętany przez pożądanie księżnej i przez to opętanie cierpi i przeżywa męki istnienia. Ubolewa, że księżna jest arystokratką, imponuje mu jej pochodzenie. Ma jednak świadomość, że ona nigdy nie zostanie jego kochanką, bo ona odczuwa przyjemność w dręczeniu go.

Scurvy postanawia przeprowadzić rewolucję pokojową (aksamitną), która nie wiązałaby się z mordowaniem ludzi, okrucieństwem. Uważa, że arystokracja się przeżyła, chce on zreformować kapitalizm. Szuka pomocy u „Dziarskich Chłopców”, do których należy syn Sajetana. Oni aresztują pracowników i księżnę. „Dziarscy Chłopcy” reprezentują ideologię faszystowską (naród jest narodem wybranym, kult wodza, siła i przemoc, nienawiść do innych narodów i innych ras, antyindywidualizm – nie liczy się jednostka, liczy się tłum, masa). „Dziarscy Chłopcy” pokazani są w sposób groźny. Jednak są pokorni wobec Scurv'ego, bo reprezentuje on władzę.