Ocena użytkowników: 5 / 5
Powieść Elizy Orzeszkowej „Nad Niemnem” powstała w 1887 roku - w 25 rocznicę powstania styczniowego. Po raz pierwszy została opublikowana w „Tygodniku Ilustrowanym”. W 1890 roku powieść została ocenzurowana, gdyż uznana była za epos narodowy. To dowodzi, że Orzeszkowa znakomicie posługiwała się językiem ezopowym, ukrywając prawdziwe przesłanie tego dzieła.
Nieuważny czytelnik może tę lekturę odebrać jako piękne przedstawienie miłości dwojga ludzi, pochodzących z różnych klas społecznych. Nie zgadzam się jednak z takim spłyceniem tematu „Nad Niemnem”, a zwłaszcza z określeniem powieści mianem romansu typu ‘Harlequin”. Przede wszystkim „Nad Niemnem” jest powieścią wielowątkową. Oprócz miłości Justyny Orzelskiej i Jana Bohatyrowicza pokazany jest konflikt miedzy Korczynem a Zaściankiem na tle ekonomicznym. Ponadto konflikt pokoleń, pokazany na przykładzie Benedykta Korczyńskiego i jego syna Witolda. Podkreślona jest też rola pracy w życiu człowieka i przedstawione są różne typy ludzi. Sama zaś Orzeszkowa twierdziła, ze wszystko w tej powieści skupia się wokół powstania styczniowego.
Losy głównego bohatera, Benedykta, są związane z tym wydarzeniem. Następstwem wzięcia udziału w powstaniu jest możliwość utraty rodowego majątku, mogącego zostać skonfiskowanym przez władze carskie. Całe jego późniejsze życie wiąże się z koniecznością obrony tego majątku i wytężonej w tym celu pracy. W tym znaczeniu jest to powieść, która porusza tematy polityczne. Dzieje powstania i ludzi w nim walczących przypomina mogiła powstańców, starannie pielęgnowana przez szlachtę zaściankową, zaś zapomniana przez mieszkańców Korczyna.