Pierwszym przełomowym momentem jest zabicie dwóch niewinnych ofiar - Smolarskiego i Gawlika, którzy zginęli zamiast członka PPR. W toku rozwoju fabuły Maciek Chełmicki przechodzi przemianę. Rodzi się w nim wewnętrzny konflikt i zaczyna wątpić w słuszność swoich działań. Momentem zwrotnym jest poznanie Krystyny Rozbickiej w hotelu. Uczucie między bohaterami sprawia, że Maciek pragnie przede wszystkim ustabilizować swoje życie. Chce rozpocząć studia, znaleźć pracę i skończyć z aktywnością w podziemiu. Jednak czas wojny nauczył go bycia posłusznym wobec przełożonych, czy wypełniania rozkazów bez zbędnego myślenia i bardzo trudno mu nagle zmienić swoją postawę. Chłopak jest bohaterem tragicznym. Mimo chęci transformacji swojego życia nie jest w stanie tego zrobić. Nie potrafi przezwyciężyć schematów wypracowanych w czasie wojny i odnaleźć się w tym nowym świecie, dlatego decyduje się wykonać rozkaz przełożonych.
Losy Maćka Chełmickiego głównego bohatera filmu pt. „Popiół i diament” Andrzeja Wajdy kreślą tragiczny obraz sytuacji pokolenia Kolumbów. Niezależnie co zrobią czeka na nich śmierć. Symboliczna scena z płonącymi kieliszkami na blacie baru oddaje dramatyczną sytuację powojennej młodzieży, która zmuszona była ponieść najwyższą ofiarę. Moim zdaniem reżyser genialnie uchwycił chwiejną osobowość głównego bohatera, który nie może poradzić sobie z wewnętrznym konfliktem, rozdzierającym jego duszę.
J.B.
Opracowane na podstawie:
Film "Popiół i diament" reż. Andrzej Wajda (Polska 1958) - ekranizacja powieści "Popiół i diament" Jerzego Andrzejewskiego